Dyt. Emine GÖRÜCÜ
KURBAN BAYRAMI VE BESLENME

KURBAN BAYRAMI VE BESLENME

BBayramlar, bütün aile bireylerini, eşi dostu bir araya getiren, sevgi, mutluluk ve geniş sofraların paylaşıldığı günlerdir… Bu hafta Kurban Bayramı olması nedeniyle beslenmeden kaynaklı rahatsızlıkların keyfinizi kaçırmaması için pişirme tekniklerinden porsiyon kontrolüne kadar detaylı,yol gösterici bir yazı derledim sizler için.

İlk dikkat edilmesi gereken konu, kesilecek hayvanların veteriner konturolünden geçmiş olduğundan emin olmanızdır. Veteriner kontrolü olmayan ve uygun koşullarda kesilmeyen kurbanlık hayvanlardan insanlara; tenya, salmonella, tüberküloz, şarbon gibi hastalıkları bulaşma riski yüksektir!!
Kırmızı et; iyi kalite hayvansal proteinin yanı sıra, demir, çinko, fosfor, magnezyum mineralleri ile B12, B6, B1 ve A vitaminleri içerir. Unutmayın etlerin doymuş yağ ve kolesterol içerikleri yüksektir. Görünür yağları ayırsanız bile, kırmızı etin ortalama yağ içeriği %25-20’dir.
Et kesmek için her zaman ayrı bir kesme tahtası bulundurun. Et hazırlamada kullandığınız kesme tahtalarında çiğ sebze ve meyveleri doğramayın. Zira ette bulunan bazı mikroorganizmaların çiğ sebzelerinize bulaşmasına neden olabilirsiniz. Et tahtanızı her kullanımdan sonra mutlaka kaynar su ile yıkayın.
Kurban etlerini kesildikten hemen sonra, hatta sabah kahvaltısında tüketmek, bayramda en sık yapılan yanlışlardan biridir. Kurban etinin, kesimden sonra en az 12-24 saat en az +4 derece soğuk ortamda bekletilerek (dinlendirilerek) tüketilmesi gerekir. Taze etin daha sert olması nedeniyle hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunlarına neden olur. Bu rahatsızlıklar, uyku problemlerine de yol açabileceği için taze etten vazgeçemiyorsanız, eti iyi pişirerek ve mümkünse az miktarda tüketmeye çalışın.
Pişirme yöntemi olarak; haşlama, fırınlama ve ızgara gibi yöntemleri tercih edin, kızartmalardan ve kavurmalardan mümkün olabildiğince uzak durun.
Etler, C ve E vitaminini içermezler. Bu nedenle etlerin mutlaka sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında C vitamininden zengin sebze ve salatalar ile tüketilmesi gerekir. Bu yöntem hem besin çeşitliliğinizin artmasını sağlar hem de sebzelerde bulunan C vitamini, demirin emilimini arttırır.
Etler mangalda yapılacaksa; kömürleşecek şekilde kızartmayın, kömürleşen etler her zaman kanser riski taşır. Etin ateşe yakın olması B1, B12, folik asit gibi vitaminlerin kaybına yol açar. Mangalda sağlıklı pişmiş bir et yemek istiyorsanız, ızgaranızın ateşten 15-20 cm yüksekte olmasına özen gösterin.
Et kullanılarak yapacağınız kurubaklagil dahil bütün yemeklerde yağ kullanmayın. Yağsız et kullansanız bile az önce de dediğim gibi et zaten % 25-20 oranında yağ içeriyor.
Kurban bayramının geleneksel yemeği haline gelen kavurma yapmak istiyorsanız, içine tereyağ,kuyrukyağı, sıvı yağ vs. koymadan, ağır ateşte, kendi suyu ile pişirin.
Özellikle kolesterol ,kalp-damar hastalığı ya da riski taşıyorsanız sakatat tüketiminden kaçının.
Et tüketimiz artacağı için, kırmızı eti öğle öğününde, yanında da bol yeşil salata ve yoğurt ile tüketin, akşam öğününde ise sebze, kuru baklagil gibi posa içeriği yüksek yemekler tüketmeye çalışın.
Etlerin yanında rafine edilmiş pirinç pilavı, makarna yerine bulgur pilavı ya da esmer pirinçli pilav, asitli-gazlı içecekler yerine ise ayran,yoğurt,cacık tüketmeye çalışın.
Günlük su tüketimine dikkat edin. Malum havalar oldukça sıcak. Bu nedenle günde 2-2,5 lt su tüketmeye çalışın.
Bayram ziyaretleri için ikramlık olarak, gazlı- şekerli içecekler yerine ayran, şekeri az ya da şekersiz limonata, hoşaf, soğuk bitki çayları gibi içecekler, hamur tatlıları yerine yine şekersiz ya da az şeker içeren sütlü tatlılar, dondurmalar hazırlamaya gayret edin ki gelen misafirlerinize sağlıklı ikramlarda bulunabilesiniz.
Etleri; büyük parçalar şeklinde değil de kıyma, kuşbaşı gibi küçük parçalara ayrıp, tek pişirimlik miktarlara bölüp, buzdolabı poşetlerine koyarak buzdolaplarının buzluk kısmında veya derin dondurucuda saklayın. Buzdolabında -2 derecede 1-2 hafta , derin dondurucuda ise -17-18 derecede daha uzun sürede saklayabilirsiniz.
Pişirmek için buzluktan çıkardığınız etleri, yine buzdolabınızın alt raflarına indirerek, ya da çeşmeden devamlı akan suyun altına tutarak çözdürmeye çalışın. Çözdürdüğünüz eti tekrar buzdolabına ya da buzluğa asla koymayın.
Son olarak; bayramlarda da yeterli ve dengeli beslenme ilkelerine uygun miktarda et tüketirken çeşitlilik yaratmak için, diğer besin grupları olan ‘süt grubu’, ‘ekmek grubu’, ‘sebze grubu’ ve ‘meyve grubu’ ile aynı öğünde birlikte tüketmeye özen gösterin.