Dyt. Emine GÖRÜCÜ
DİYETİSYEN KİMDİR? NEDEN DİYETİSYENE İHTİYAÇ DUYARIZ?

DİYETİSYEN KİMDİR? NEDEN DİYETİSYENE İHTİYAÇ DUYARIZ?

Bu hafta ki yazımı mesleğimi tanıtmak için yazmak istedim. Daha önce de söylediğim gibi bu köşede yazdığım yazılarımı genellikle danışanlarımdan gelen sorular doğrultusunda hazırlıyorum. Neden meslek tanımını yapmak istediğim konusuna gelince;

1- Sosyal medya, internet, televizyon kanalları gibi alanlarda beslenme tavsiyeleri uçuşup duruyor. Buralardaki bilgileri nasıl değerlendirmeniz gerektiği konusunda fikriniz olsun istedim.

2- Diyetisyenlik mesleğini merak edenlere ve bu alanda çalışmak isteyenlere yol göstersin istedim.

Önce konuya meslek tanımı ile girmek isterim:

Diyetisyen yani beslenme uzmanının tanımı; İnsanların yeterli, dengeli ve sağlıklı bir biçimde beslenebilmeleri için yemek listelerinin hazırlanması, yiyeceklerin sağlığa uygun bir şekilde pişirilip sunulması konusunda çalışan, var olan besin kaynaklarının ekonomik ve sağlık kurallarına uygun olarak kullanılmasını sağlayan ve bu konularda bireyi ve toplumu bilgilendiren meslek elemanıdır.

Görevlerine gelecek olursak;

1 - Besinlerin işlenmesi, hazırlanması, pişirilmesi, depolanması sırasında oluşan değişikliklerin insan vücudundaki etkilerini inceler,

2 - Toplumun yanlış beslenme alışkanlıklarını saptar. Yetersiz ve dengesiz beslenmenin yol açtığı sağlık sorunlarına karşı önlemlerin alınmasını sağlar,

3 - Besin analizlerini yapar,

4 - Diyet ürünleri geliştirir,

5 - Çeşitli hastalık durumlarındaki birey ve gruplar için hastalık durumlarına uygun diyetleri planlar,

6 - Toplu beslenme yapılan kurum ve kuruluşlarda beslenme ilkelerine uygun hizmetin verilmesini sağlar. Besinlerin satın alınması, hazırlanıp pişirilmesi, saklanması ilkelerini belirler ve uygulanmasını sağlar,

7 - Toplumu ve bireyleri sağlıklı ve ekonomik beslenme yöntemleri konusunda eğitir, eğitim materyallerini hazırlar.

Diyetisyenlerin Çalıştığı Alanlar;

- Beslenme eğitimcisi ve öğretmen olarak eğitim kurumlarında,

- Koruyucu ve eğitici diyetisyen olarak, halk sağlığı hizmetlerinde,

- Klinik diyetisyen olarak sağlık kuruluşlarında ve yataklı tedavi kurumlarında (enfeksiyon, şişmanlık, şeker ve kalp hastalıkları gibi hastalıkların tedavilerinde ve rehabilitasyonda özel diyetler hazırlarlar) çalışabilirler.

- Toplu beslenme yapan kuruluşlarda, besin üretimi yapan kuruluşlarda,

- Özel beslenme ve spor merkezlerinde görev alabilirler.

Diyetisyen tıp eğitimi almaz ancak Fizyoloji, Beslenme Bilimleri, Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri, Biyokimya, Anatomi, Halk Sağlığı ve Metabolizma dallarında eğitim alır. Doğrudan tahlil isteme yetkisi yoktur ancak tahlil istemlerini dahiliye , endokrin, kalp-damar hastalıkları uzmanı gibi doktorlara yönlendirerek önce onların sonuçları yorumlamasını ister ve ardından aşağıda vereceğim konularda tahlil sonuçlarını değerlendirerek bireye özgü bir beslenme planı uygular. İstenen tahliller ise;

Açlık-Tokluk Glikoz :Genel olarak öğün öncesi ve öğün sonrası diye nitelendirilen açlık ve tokluk kan şekerine bakarak, bireyde şeker hastalığı (diyabet) olup olmadığı hakkında bilgi verir.

HDL-LDL-Trigliserid-Total Kolesterol: Kandaki yağları gösterir ve bireyin beslenme programı düzenlenirken yağ miktarı bu bulguya göre kısıtlanır.

TSH-Serbest T3-Serbest T4: Bu hormon testleri “Tiroid Fonksiyon Testi” olarak bilinir ve bireyin metabolizması hakkında bilgi verir.

ALT-AST:Karaciğer fonksiyon testidir, bireyin karaciğer yağlanması olup olmadığı hakkında bilgi verir. Duruma göre karaciğer koruyucu veya rahatsızlığına uygun beslenme programı düzenlenir.

Ürik Asit-Bilirubin-Kreatinin: Böbrek fonksiyon testidir. Hastanın rahatsızlığı göz önüne alınarak gerekli beslenme tedavisi uygulanır.

İnsülin-Kortizol: Bu hormon testleri bireyde kilo verememe veya kilo vermede bir baskılanma söz konusu olup olmadığı hakkında bilgi verir.

Fe-B12-Hemoglobin-Hemogram: Bu bulgular demir eksikliği, kansızlık, B12 vitamini ve kan değerleri ile ilgili sonuçları değerlendirir.

Tüm bu bulgular göz önünde bulundurularak biz diyetisyenler tarafından bireyin ulaşabileceği hedefler belirlenir; yaşam tarzına ve sağlık durumuna uygun, yeterli ve dengeli bir beslenme programı oluşturulur.

Her zaman altını çizerek söylerim, ’Diyeti diyetisyen yazar.’, ‘Diyet bireye özel olmalıdır.’

Bütün bu açıklamalar doğrultusunda diyetisyen olmayan hatta ve hatta sağlık alanında hiçbir eğitim almamış olan ‘şu kadar günde bu kadar kilo verdiriyorum’ diyenlere hala güvenmeyi tercih ediyorsanız, sizin seçiminiz, sorumlu sizsiniz ve sonuçlarına katlanın derim. Farkındayım oldukça sert bir ifade kullandım ancak sebebini küçük bir örnekle anlatayım:

Çok sık dilimize pelesenk olan şu bazal metabolizma hızının ne olduğunu biliyorsunuz artık. Vücudunuzun çalışabilmesi için almanız gereken en düşük enerji (kalori) miktarıdır.

Diyelim ki sizin bazal metabolizma hızınız 1300 kilokalori olsun. Oturarak çalışan,spor yapmayan, evine/işine arabayla gidip gelen, zorunlu olmadıkça hareket etmeyen bir birey dahi olsanız sizin günlük olarak almanız gereken enerji yani kalori miktarınız 1550-1600 civarındadır. Siz eğer bu enerjinin fazlasını alıyorsanız kilonuz artar, daha azını alıyorsanız kilo verirsiniz. İşin uzmanı olmayan kişi de size kalkıp 1200 kilokalorilik bir program uygulamanızı söyler ise soruyorum ‘ne kadar sağlıklı kilo vermiş olursunuz?’ çünkü almanız gereken en az enerji 1300 ki bu enerjinin kaçta kaçanın hangi besinlerden gelmesi gerektiği konusuna girmiyorum bile. Vücudunuzu tehlikeye atmış olmaz mısınız?

Sevgili okurlar lütfen şunları unutmayın:

1- Her diyet bireye özeldir.

2- Her bireyin enerji besin gereksinimleri farklıdır.

3- Her sorununuzu bir uzmanın çözmesine izin verin.

Aksi durumlarda fatura size daima olması gerekenden daha pahalıya çıkar.

Sevgi ve sağlıkla kalın.

Yayınlanma Tarihi : 2018-02-09 13:42:18
Okunma Sayısı : 1204