Av. Ünsal KIZILCA
FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR? 1

FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR? – 1

Bir işyerinde haftalık çalışma süresini aşan çalışmalar fazla mesai anlamına gelmektedir. Normal mesaisi için bir ücret alan işçi, fazla mesaisi için de ayrıca bir ücret alacaktır. Sınırları 4857 sayılı İş Kanunu ile belirlenen Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır? bu yazımızın konusu olacak.

Fazla Mesai Kavramı

Mesai, Arapça kökenli bir kelime olup çalışma anlamına gelmektedir. Fazla mesainin kanunen karşılığı olan terim “fazla çalışma” dır. Çalışma hayatında, zaman zaman fazla çalışma yerine fazla mesai, fazla sürelerle çalışma yerine fazla sürelerle mesai kavramının kullanıldığına rastlarız.

İş Kanunu’nda Fazla Mesai

Fazla Mesai ya da Fazla Çalışma 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca kanunda zorunluluk durumları ile ilgili düzenlemeleri içeren 42. Ve 43. maddeler yer almaktadır.

Fazla çalışmanın detaylarını içeren bir yönetmelik de yayınlanmıştır. Bu yönetmelik 06.04.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği” dir.

İşçi ve işveren iş sözleşmesini başlatırken bir ücrette karar kılarlar. Kişinin normal çalışmasının karşılığı olacak olan bu ücret, İş Kanunu’nda belirtilmiş olan haftalık maksimum çalışma süresine kadar olan çalışmaların karşılığıdır.

İş Kanunu’na göre bir işyerinde haftalık çalışma süresi, en fazla 45 saat olarak belirlenebilir. Dolayısıyla “asıl ücret” ya da “çıplak ücret” dediğimiz sadece çalışma karşılığı alınan ücret, en fazla 45 saatlik çalışmayı kapsamaktadır. 45 saati aşan çalışmalar, “fazla çalışma” olmaktadır. Bu fazladan çalışma için de, işçiye ayrıca bir ücret hesaplanıp ödenir.

Kanunda yer alan bir diğer terim “fazla sürelerle çalışma” ise, işyerinde belirlenmiş haftalık çalışma süresi kanuni sınırın altında olması durumunda kanuni sınıra kadar yapılan çalışmaları ifade etmektedir. Örneğin yasal olarak maksimum çalışma süresi 45 saatken, A şirketinde çalışma süresi haftalık 40 saat belirlenmişse, haftalık 45 saate kadar yapılmış fazladan çalışmalar “fazla sürelerle çalışma” olarak adlandırılacaktır. Eğer fazladan çalışma ilgili hafta için 45 saati de aşmışsa, 45 saati aşan kısım “fazla çalışma” olarak adlandırılacaktır.

Fazla Çalışması Yasak Olan Kişiler

Öncelikli olarak fazla mesai yapmak istemeyen, bunun için iş sözleşmesinde ya da dilekçesinde onay vermemiş işçilere fazla mesai yaptırılamaz. Fazla çalışma yapma konusunda işçinin onayının alınması zorunludur.

Yıl içinde yapılacak fazla çalışma saatle sınırlandırılmıştır. Bir yılda 270 saatten fazla, fazla mesai yapılamaz.

Ayrıca;