KÜÇÜK UNUTKANLIKLAR ALZHEIMER BELİRTİSİ OLABİLİR

 

 

 

Ülkemizde ve dünyada insan ömrünün uzaması ile yaşlı nüfusu giderek artmakta, bu da ileri yaşta karşılaştığımız hastalıkların görülme sıklığını arttırmaktadır. 65 yaş üstü 100 kişiden 8' inde Alzheimer hastalığı vardır. Günümüzde Türkiye’de 300.000 civarında Alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir. İsterseniz son yılların en çok korkulan hastalığı olan Alzheimer hastalığını biraz tanıyalım ve bize neler yardımcı olabilir birlikte görelim.

Alzheimer hastalığı nedir ?

 

Alzheimer hastalığı beyin hücrelerinin ölümü ve beyin hacminin azalması ile karakterize, kesin nedeni bilinmeyen bir nörolojik hastalıktır. Yaşla birlikte her kişide bir miktar beyin ölümü olur ancak Alzheimer hastalığında bu süreç çok hızlı ve erken olmaktadır.

Alzheimer hastalığı için risk faktörleri nelerdir ?

 

-        Alzheimer hastalığının %5-10’u kalıtsaldır (ailevi)  %90’ı ise kalıtsal değildir. Birinci derece akrabaların bir tanesinde Alzheimer hastalığı varsa o insanın hastalığa yakalanma riski ailesinde hastalık olmayanlara kıyasla 2-3 kat fazladır.

-        İleri yaşta olmak da en önemli risk faktörlerinden biridir.

-        Geçmişte depresyon geçirmiş olmak

-        Damar hastalıkları (Hipertansiyon, Diabet, kolesterol yüksekliği, kalp krizi) olması

-        Düşük eğitim düzeyi

-        Geçmişte ciddi kafa yaralanması geçirmiş olmak da önemli risk faktörleri arasındadır.

Hastalığın ortalama yaşam süresi 7-8 yıldır. Hastalık erken, orta ve ileri olmak üzere 3 evreye ayrılabilir.

Erken Evre :

 

En önemli bulgu başlangıçta hafif unutkanlıktır. Örneğin; hasta randevularını, ocakta yemeği ya da bakkaldan alacaklarını unutur. Giderek şikayetleri artar. Yeni olayları kaydedemez, 5 dakika önce sorduğu soruyu tekrar tekrar sorabilir. Kelime bulmada zorluk çekebilir, evin yolunu bulamaz, zamanı şaşırabilir. Çabuk sinirlenme, ani parlama, içe kapanma gibi kişilik değişiklikleri yaşar. Hobi ve etkinliklere ilgisi azalabilir.

      
Orta Evre :

 

Hastalık ilerledikçe günlük yaşamı daha fazla etkilemeye başlar. Unutkanlık artar;  defalarca aynı soruyu sorar, yakın zamanda yaşanmış olayları hiç olmamış gibi aklından siler. Banyosunu, temizliğini hatırlatmak ve kısmen de yardım etmek gerekir. Konuşurken takılmaları ve duraksamaları olur. Karışık cümleleri anlamakta zorlanmaya başlar. Kendi başına bırakılırsa kaybolur. Hayaller görür; inatçılık ve hırçınlık başlar. Etrafından kendisine zarar geleceği endişesi yaşar. Eşyalarının ve parasının çalındığını düşünür.

Geç Evre :

 

Artık hasta yardımsız yaşayamaz duruma gelmiştir. Artık yakın belleği giderek yıkılır. Erken evrede 5-10 dakika öncesini hatırlamazken geç evrede 1-2 gün ya da 1-2 hafta öncesini de hatırlamaz. Bellek kaybı giderek genişlemeye başlar. Kendini ifade edemez ya da hiç konuşmayabilir. Söylenenleri anlamaz. Acıktığını, susadığını ifade edemez. Giyimi, temizliği, yemek yemesi için yardım gerekebilir. İdrar ve dışkısını tutmada sorun yaşar. Yürümesi de giderek bozulur. En sonunda yatağa bağımlı hale gelir.

 

Anlaşıldığı gibi Alzheimer hastalığı uzun süreli hasta bakımı gerektiren, hem hasta hem de yakınları için zor bir süreçtir. En yakınlarının zamanla hatıralarını yitirdiğini ve  kendilerini tanımadığını görmek hasta yakını için çok yıpratıcıdır. Ayrıca, hastalığa hırçınlık, tahammülsüzlük gibi kişilik değişikliklerinin de eşlik ettiği düşünülürse, bakımı en zor hastalık olduğu söylenebilir.

 

Eşiniz, anneniz, babanız ya da bir yakınınız Alzheimer hastası ise ve siz ona bakmak durumundaysanız, öncelikle bunun bir hastalık olduğunu kabul etmelisiniz. Hastanın davranış değişikliklerinin bu hastalıktan kaynaklandığını bilmelisiniz. Bu konuda hasta yakınının da desteğe ihtiyacı olacaktır. Diğer aile bireyleri hastaya öncelikli bakan kişiye gereken desteği vermelidir. Ayrıca, Türkiye Alzheimer Vakfı da bu konuda hem hastaya hem de yakınlarına bilgilendirici ve destekleyici çalışmalarda bulunmaktadır. Desteğe ihtiyacınız olduğunda derneğe ulaşabileceğiniz adresleri aşağıda veriyorum.

Herkese sevdikleriyle birlikte mutlu ve sağlıklı bir yaşlılık dilerim.

                                                                                                       Dr. Emel Ersöz

                                                                                                      Nöroloji Uzmanı

                                                                                       Tekirdağ Özel Yaşam Hastanesi