CİLT LEKESİ TÜRLERİ VE TEDAVİSİ

 

 

Özel Tekirdağ Yaşam Hastanesi Cildiye Uzmanı Dr. Abdurrahman Topak, yaz sezonunun açılmasıyla birlikte, Türkiye’deki her 10 kadından 8’inin korkulu rüyası olan cilt lekelerinin türleri ve tedavisi ile ilgili bilgiler verdi.

CİLT LEKELERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Pigmentler cildimizin rengini belirleyen renk maddeleridir. Bu renk maddeleri ciltte mevcut olan melanosit denilen hücreler tarafından üretilir. Niçin üretilir? Cildi güneşin içindeki ultraviyole ışınlarından korumak için üretilir. İşte bu yüzden ne kadar güneşe maruz kalırsa o kadar çoğalırlar. Her kişinin genetik olarak belirli miktarda pigment sentezleri veya pigment rezervi vardır.

Sarışınlık veya esmer olanlarda azlık-çokluk farklıdır.  Melonosit hücreleri cilde rengini veren melanin adlı protein yaparlar. Bu melaninler de ciltteki  keratinosit hücrelerinde depolanır. Cildin üst derisi bu pigment içeren hücrelerle kaplıdır. Melanin sentezi beyinde melanosit  stimülan hormonun (MSH) uyarılması ile olmaktadır.  Melanin sentezine bir protein olan trozinaz enzimi yardımcı olur. Yedi farklı fototip vardır.

Fototip -1; sarışın mavi gözlü ya da kızıl saçlı mavi göz ve çilli yüzün güneş görmesi takibinde teni kızaran ve asla bronzlaşmayan ciltlerdir. Bu tip ciltlerde kanser olma riski fazladır.

 

Tersi Fototip-4 ve üstü olanlar esmer ciltler olup kızarmadan bronzlaşan ve cilt kanseri riski daha az olan ciltlerdir. Bazen beyaz ten olup koyu renk saç ve koyu renk gözlü olanlar da esmer tip kategorisinde değerlendirilir. Çünkü onların da pigment sayısı fazladır. Ancak onlar kızararak bronzlaşırlar. Esmerlerin ve koyu ciltte olanlarda melanin pigment sayıları çok olduğundan güneş hasarını az görürler.

Melasma lekelerini (doğum lekesi) sınıflandırmak istersek hepsinin sebebi güneş ışınlarıdır. Melasmalar genetik yatkınlığı olan ve hormanal bir sorunun da olduğu bir dönemde ortaya çıkan pigment bozukluğudur. Bu hormanal durum;

·       Hamilelik

·       Doğum kontrol hapları alıyor olmak veya hormonlu spiral kullanıyor olmak

·       Adet ve menapoz dönemlerinde güneşlenmek

·       Endokrinal sebeplerle mesela tiroid fonksiyon bozukluğu

·       Bazı ilaçların tetiklemesi ile (dilantin-tetrasiklinler)

·       Prolaktin yüksekliği

Melasmalar, epidermal ve dermal olarak iki şekilde görülürler. Yeni oluşanlar, sütlü kahverengi tarzında olanlar epidermaldir. Daha alt tabakada (dermal) olanlar, grimsi mavi, kahverengi tarzında görülürler.  Genellikle alında, elmacık kemikleri üzerinde görülürler. Bazen de yaygın halde görülürler. Tedavide önce bunlara neden olan ilaçlar ve hastalıklar tedavi edilmelidir.  Yüksek doz (50 SPF) güneş koruyucuları açık alanlarda saatte bir, güneş gören odalar ve evdeki ortamlarda 2 saatte bir sürülmelidir. Melasma şayet epidermal kaynaklı ise leke ilaçlarına cevap verebilir veya içinde bazı asitler olan kremle peeling (soyma işlemi) yapılabilir. Tedavi içerisinde veya tamamında olabilecek tahrişleri önleyecek ilaçlar verilir.

Dermal melasmada tedavi ve epidermal melasmanın tedavisine ek olarak kimyasal peeling veya IPL, C vitamini enjeksiyonları yani mezoterapi kombine olarak veya tek tek sıra ile uygulanabilir.

Lentigolar (kahverengi cilt lekesi) ; kenarları belirsiz ve sütlü kahverengi renktedirler.  İrili ufaklı görülebilirler. Güneşe maruz kaldıkça sayıları artar ve renkleri koyulaşır. Güneş lekeleri varsa cilt güneşin zararlı ışınlarına açık (ultraviyole A-B) ve cilt kanserine meyilli olabilir. Çok nadiren bu tarz lekeler lentigo  maligna isimli cilt kanserine dönüşebilir. Ancak açık göğüs dekolte ve omuz başlarında, ellerde sıklıkla görülen güneş lekeleri kansere dönüşecek anlamı çıkarılmamalıdır. Bu bakımdan bu tarzda lekeleri olanların mutlaka yaz-kış güneş koruyucu kullanması gerekir. Bu lekelerin tedavisi zordur. Ancak kremleri sürülmeli, destekleyici peelingler ya da IPL tedavisi yapılmalıdır.

IPL, lazerden daha güvenli bir ışık teknolojisidir. Sadece ehil olan doktor veya estetisyen tarafından kullanılmalıdır. Sonuçlar başarılıdır. Güneş lekeleri (Lentigo) üzerine uygulandığı zaman ışık etkileri ile o bölgede leke ısınarak üzeri hafifçe kabuklanır. Günler sonra bu kabuklar dökülür.

Post Lezyonlar Pigmentasyon;  öncesinde vücutta oluşan ve tedavi olan yaralar üzerinde sonradan olan lekelerdir. Mesela dudak üzerinde yapılan sir ağda sonrası oluşan leke, sivilce izleri, herhangi bir yara sonrası oluşan  lekelerdir. Tedavisi,  yukarıda anlatılan epidermal ve dermal tip leke tedavisi gibi yapılır.

Leke önlenmesinde vitaminin rolü var mıdır?

 

Yazın C vitamini ve çinko minerallerine yönelmek daha doğru olur.  Güneş hasarına karşı antioksidan olarak mücadele eden bitkiler ve meyveler tüketilmelidir. Bol yeşillik, çekirdekli üzüm (çekirdeği çiğnenerek), mor renkli sebze ve meyveler tavsiye edilir. Bu araştırmalar sonucunda C vitamini ile birlikte magnezyumun leke tedavisinde yeri olduğu iddia edilmektedir.