Gıda arz güvenliği açısından stratejik öneme sahip yağlı tohumlar ve bitkisel yağların üretiminde ülke yeterliliğinin sağlanması günümüz dünya jeopolitiği karşısında kritik bir öneme sahip bulunmaktadır.

Bu hedef çerçevesinde tarladan sofralarımıza uzanan tüm değer zincirinin; öncelikleri belirlenmiş, arz güvenliğinin yanında fiyat istikrarının da sağlanacağı etki analizlerinin yapılarak iktisadi temellere oturtulmuş sağlıklı bir piyasa düzeninin tesis edilmesi büyük önem arz etmektedir.  

Son iki sezonda üreticilerimiz için sürdürülebilir ürün fiyat seviyesinin tesis edilerek tüm üretim havzaların da homojen olarak uygulanmasını sağlayacak piyasa dinamikleri, değişik saiklerle tesis edilememiştir. Bu gelişmelerin ışığında içinde bulunduğumuz 2024/2025 üretim sezonu yağlık ayçiçeği rekoltesinin üretim alanlarındaki azalışa ek olarak olumsuz iklim koşullarının da etkisiyle %50 yeterlilik oranının altında gerçekleşeceği görülmektedir.

 

Bu itibarla, 2024/2025 yağlık ayçiçeği üretim sezonu çiftçilerimiz için sürdürülebilir gelirin tesis edilerek yeniden üretim artış ivmesinin kazanılması anlamında belirleyici sezon olma özelliğini taşımaktadır. Tüm bu ihtiyaç ve gerekliliklerin ışığında, Ticaret ve Tarım Bakanlıklarımızın önderliğinde, üretici örgütleri ve sektör paydaşlarının eşgüdümüyle Ülke yağlı tohumlar üretim politikasında yeni bir dönemin eşiğine gelinmiştir. Bu eşiğin devamında planlı üretim ve sözleşmeli ekim yöntemlerinin de desteğiyle ülkemiz için kendi kendine yeterlilik seviyesi hedeflenmektedir.

 Bu hedef doğrultusunda, Bakanlığımız tarafından yağlık ayçiçeği ithalatında uygulanan gümrük vergisi oranları üreticilerimiz için sürdürülebilir fiyatın sağlanarak sektörel öngörülebilirliğin tesisi  için DTÖ kapsamında belirlenmiş azami oranlara yükseltilmiştir. Buna ek olarak yüksek finans maliyetleri etkisiyle üretici fiyatlarına kısıtlı tesir eden gümrük vergisi katkısının yine üretici lehine daha yüksek oranda tesir etmesi amacıyla, 06.08.2024 tarih 32624 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “ Tarife Kontenjanı Uygulaması” na ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı yürürlüğe girmiştir.

Devletimiz tarafından yürürlüğe konulan bu iki temel ve esaslı uygulama, hâlihazırda hasadı başlayan tüm üretim havzalarında ürün fiyatlarının çiftçi lehine toparlanmasını sağlayarak yine tüm üretim havzalarında homojene yakın sağlıklı fiyat oluşumunun da tesis edilmesini sağlamıştır. Uygulanmakta olan gümrük vergisi oranları sektör paydaşlarınca da desteklendiği üzere öngörülebilirliğin sağlanması, tarladan sofraya uzanan değer zincirinde yurt içi yeterliliğin sağlanması, fiyat istikrarı ve arz güvenliği gibi ana konularda çok önemli kazanımları beraberinde getirecektir.

Çiftçilerimizce 2024 yılında üretimi gerçekleştirilen yağlık ayçiçeği üretimine ilişkin Devletimizce açıklanacak fark ödemesi ve alan bazlı desteklerin de etkisiyle üreticilerimizin sürdürülebilir gelir seviyesine erişmesinde önemli bir noktaya ulaşılacaktır.

Tüm bu gelişme ve düzenlemelerin ışığında Ülkemizdeki mevcut gümrük rejimi uygulamaları, dünya rekoltesi ve beklenen fiyat seviyeleri, döviz kurlarının olası seyri, finansman maliyetleri gibi fiyatlamaya tesir eden tüm parametreler Birliğimizce değerlendirilerek oluşan piyasa koşulları çerçevesinde 2024/2025 sezonunda üretici ortaklarımıza uluslararası sözleşme oranı olan % 44 yağ oranlı ayçiçeği ürünü için Ön Alım fiyatının 20.000 TL/Ton olarak belirlenmesi karar altına alınmıştır. Bu çerçeve de ürün fiyatlarında istikrarlı bir seviyenin oluşması desteklenmektedir. Ham yağ oranına göre yapılan alımlarda % 44 yağ oranlı baz fiyata göre % 1,5 oranında çarpan kullanılarak üretici ortaklarımızın teslim ettiği ürünlerin fiyatı hesaplanacaktır.  

Yıllara göre değişiklik göstermekle beraber Ülkemizde üretilen yağlık ayçiçeği ürününün % 20-30’u, faaliyet bölgesindeki ürünün ise %40-50 oranındaki bölümü Birliğimizce mübayaa edilmektedir. Ağustos ayının ortası ile başlayan hasat günden güne yoğunlaşmakta olup Ülke hasadının çok büyük oranda Eylül ayının sonlarında tamamlanması beklenmektedir. Birliğimize bağlı 48 kooperatifimize ait 109 alım merkezi ve iki fabrikamızda bugüne kadar toplam 16.766 ton ayçiçeği mübayaası gerçekleştirilmiştir. Birliğimiz tarafından 2024/2025 üretim sezonunda üretici ortaklarından mübayaa edilecek ürün bedeli ödemeleri teslimat tarihlerine göre belirlenecek ödeme programı çerçevesinde bağlı kooperatiflerimiz vasıtasıyla gerçekleştirilecektir.

Gelinen bu noktada tarladan sofraya uzanan değer zincirinde sağlıklı fiyat dinamiklerinin tesis edilerek yerli ve milli imkanlar ile ülke yeterliliğinin sağlanması hedefine yönelik politika ve  uygulamaların tesis edilmesi hususunda başta Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN olmak üzere Ticaret Bakanımız Sayın Prof. Dr. Ömer BOLAT ile Tarım ve Orman Bakanımız Sayın İbrahim YUMAKLI’ya, Ticaret Bakan Yardımcımız Sn. Mustafa TUZCU ile Tarım ve Orman Bakan Yardımcımız Sayın Dr. Ahmet BAĞCI’ya, süreç boyunca çaba ve desteklerini yakından hissettiğimiz Tekirdağ Millet Vekilimiz Sn. Gökhan DİKTAŞ ile yakın ilgi ve destek gösteren Bölge Millet Vekillerimize,   Ticaret Bakanlığımız İthalat Genel Müdürlüğü ile Tarım Bakanlığımız Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü ve Tarım Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın kıymetli Bürokratlarına teşekkür ve şükranlarımızı sunar, 2024/2025 tarımsal üretim sezonunun Ülkemiz, Milletimiz, üretimine durmaksızın devam eden Milletin efendisi cefakâr ortak üreticilerimiz ve tüm  çiftçilerimize  hayırlı ve bereketli olmasını dileriz.